DRIEL – Ze zijn hoogbejaard en nog maar op een paar handen te tellen: veteranen die als militair hebben meegevochten tijdens Operatie Market Garden. Van de 1003 Poolse parachutisten die in september 1944 in Driel zijn geland is er nog maar een over. Bolek Ostrowski viert vandaag zijn 104e verjaardag.

Met het verstrijken van de tijd worden dit soort momenten steeds spaarzamer. De Stichting Driel-Polen koestert hun ‘last man standing’ en feliciteerde de in Canada woonachtige Pool via een videogesprek. “Het zal niet lang meer zijn dat we nog contact kunnen hebben met veteranen en het is toch wel een heel bijzonder moment”, aldus voorzitter Arno Baltussen.
Tijdens het videogesprek overhandigde de stichting symbolisch een bos bloemen. Op datzelfde moment overhandigde de dochter van Ostrowski aan haar vader ook een bos bloemen. “Ik ben overdonderd en ontzettend dankbaar. Ik hoop dat mensen blijven inzien wat een verwoestende werking oorlog heeft en dat ze ermee stoppen.”

Bolek Ostrowski was 25 jaar toen hij als parachutist in Driel landde. “Maar daarvoor had hij al heel wat meegemaakt”, vertelt Baltussen. “Hij is geboren in een deel van Polen dat nu onderdeel is van Oekraïne. Dat werd in 1939 bezet door de Russen. Bolek vluchtte naar Tsjechië, maar daar werd hij door de Russen gevangen genomen en gedwongen te vechten in het Rode Leger.”
Via omzwervingen naar onder meer Siberië, Kazachstan, Perzië en Zuid-Afrika kwam Ostrowski in 1942 met het Poolse leger terecht in Schotland. Op 16 september 1944 vertrok het deel van zijn brigade naar het Engelse Raston on Hill om deel te nemen aan Operatie Market Garden. Op 21 september 1944 stapte Ostrowski in het vliegtuig naar Nederland.

De Poolse veteraan is de afgelopen decennia meerdere keren in Driel geweest om Operatie Market Garden te herdenken. Voor Arno Baltussen springt een herdenking in de jaren ’80 er met kop en schouders bovenuit.
Ze wisten niet hoe ze met elkaar moesten omgaan. In hoeverre waren ze communist of nog steeds kameraad?
Arno Baltussen over een bijzondere herdenking van Operatie Market Garden in de jaren ’80

“We hadden zowel Poolse veteranen – zoals Ostrowski – die na de oorlog waren geëmigreerd naar het democratische Westen, als nog in Polen en dus de Sovjetunie woonachtige veteranen. Het vreemde was dat deze twee groepen in het begin van de herdenking niet met elkaar spraken”, aldus Baltussen. “Ze wisten niet hoe ze met elkaar moesten omgaan. In hoeverre waren ze communist of nog steeds kameraad?”

Gestolen appels teruggeven
Met vochtige ogen vervolgt Baltussen zijn verhaal: “Maar daar kwam verandering in toen de groep veteranen aankwam bij een boerderij waar ze in 1944 als parachutist waren geland. Toen kwamen de verhalen over de appels die ze uit de boomgaard hadden gestolen en weer wilden teruggeven. Pas op dat moment vielen ze elkaar weer in de armen.”
Voor Baltussen is dat een mooi voorbeeld om het werk van de Stichting Driel-Polen voort te zetten. “Ook wanneer onze laatste Poolse veteraan overlijdt, blijven we aan de jeugd vertellen wat deze militairen hebben opgeofferd om vrede voor ons mogelijk te maken. Dat blijft belangrijk want nu zie je in Oekraïne weer dingen gebeuren die tijdens de Tweede Wereldoorlog ook gebeurden.”

Bron – Omroep Gelderland – Teunis van der Poel