Toespraak onthulling borstbeeld Generaal-majoor Sosabowski
Burgemeester P. Hoytink-Roubos
Vrijdag 18 september 2020
Beste aanwezigen welkom,
Een bijzonder woord van welkom voor brigadegeneraal Grzegorz Grodzki en de kunstenaar van het borstbeeld Martin Abspoel.
Wat hebben 23 september 2017 en 18 september 2020 met elkaar gemeen?
Vanaf vandaag gaan deze data samen de geschiedenisboeken in als de momenten waarop dit borstbeeld van Generaal-majoor Sosabowski werd onthuld. Beide beelden zijn identiek aan elkaar. De ene staat in Warschau en de ander in Driel. Vandaag met de onthulling van dit borstbeeld voegen we een hoofdstuk toe aan de warme verbinding tussen Driel, stichting Driel-Polen en de gemeente Overbetuwe enerzijds en Polen anderzijds. ‘De Polen van Driel’ is al sinds september 1944 een begrip en zal dat ook nog vele jaren zijn mede ook dankzij de inzet van de stichting Driel-Polen waarvoor ik het bestuur van de stichting zeer erkentelijk ben.
In het midden van de verbinding tussen de inwoners van Driel en de militairen van de 1e Poolse Onafhankelijke Parachutistenbrigade staan Cora Baltussen en Generaal-majoor Sosabowski. Hij was een man die geen blad voor de mond nam en duidelijk zijn mening gaf over het welslagen van Operatie Market Garden. Hij verloor vele goede militairen en uiteindelijk ook zijn aanstelling als commandant. Het heeft jaren geduurd voordat niet alleen de brigade maar ook de generaal eerherstel kreeg. Het vaandel met de Militaire Willemsorde is bij deze plechtigheid aanwezig en op het borstbeeld van de generaal prijkt de Bronzen Leeuw die in 2006 samen met de Militaire Willemsorde is uitgereikt door Koningin Beatrix.
Britse veteranen eerden generaal-majoor Sosabowski al eerder met de oprichting van het Sosabowski Memorial Appeal die op het Polenplein staat. Ter gelegenheid van de 75e herdenking van Operatie Market Garden besloot de gemeenteraad van Overbetuwe op 2 juli 2019 tot de realisatie en plaatsing van dit borstbeeld in Driel. Vanwege het drukke programma dat jaar is besloten om de onthulling te verplaatsen naar de 76e herdenking in 2020. Dan zou de onthulling en de generaal de aandacht krijgen die het verdient. Helaas konden we toen nog niet weten wat we nu weten: COVID-19. Een Polenherdenking in aangepaste vorm, met slechts enkele aanwezigen, geen publiek en bovenal geen veteranen, voor de eerste keer in 76 jaar.
Daarom ook vandaag een onthulling met slechts enkele aanwezigen en zonder de familie Sosabowski. We onthullen zo meteen dit borstbeeld in de hoop dat we volgend jaar weer de Polen kunnen herdenken zoals we gewend zijn. Er zal ook een moment komen waarop de gemeenteraad samen met de familie Sosabowski een bezoek kan brengen aan dit borstbeeld dat hier fier staat uitkijkend op het voormalige hoofdkwartier van de generaal tijdens operatie Market Garden: Molenstraat 12 in Driel.
Het plaatsen van een beeltenis van generaal Stanislaw Sosabowski geeft ‘Herdenken, Beseffen en Beleven’ een eigen, tastbaar gezicht. Het is een uitdrukking van de dank van de Overbetuwe inwoners voor de bijzondere inzet voor onze vrijheid door de 1e Poolse Onafhankelijke Parachutistenbrigade en hun dappere generaal. Een band die wij koesteren toen, nu en in de toekomst.
Dank u wel!