Beste veteranen, weduwen, familieleden van veteranen en vrienden van onze Stichting.

Het jaar 2022 begon met Nederland nog in lockdown vanwege het coronavirus. Op het moment dat we deze nieuwsbrief schrijven is het virus nog wel aanwezig maar gelukkig kunnen we ons ‘normale’ leven blijven leven en zijn we niet aan huis gekluisterd.
Helaas werd Europa dit jaar opgeschrikt door een andere ramp: het begin van de oorlog in Oekraine op 24 februari 2022. Het is verschrikkelijk dat deze oorlog tot op heden nog voortduurt en zoveel menselijk leed veroorzaakt. Het maakte dat dit jaar de herdenking anders beleefd werd en dat de waarde van vrijheid, zoals wij die nu in Nederland ervaren, nog meer betekenis heeft. De herdenking in september kon gelukkig weer als vanouds plaatsvinden met gasten uit binnen- en buitenland. Ook belangstellenden waren van harte welkom.
Het afgelopen jaar zijn er veel activiteiten geweest en in deze nieuwsbrief leest u een overzicht van wat we afgelopen jaar zoal gedaan hebben of waar we nauw bij betrokken waren.

Musical Cora Baltussen – Bring my love to Poland.
Op donderdag 21 april was het bestuur, samen met een delegatie van de Poolse Ambassade, te gast in Herveld voor de premiere van de musical ‘Bring my love to Poland’.
De musical is een muzikaal eerbetoon aan drie personages uit een waargebeurd Driels oorlogsverhaal dat op indrukwekkende wijze werd uitgevoerd door musical- en muziektheatergroep Stichting Music uit Herveld. In de voorstelling volgden we het verhaal van twee Poolse broers waar er uiteindelijk een in de armen van Cora Baltussen, voordat hij sterft, de historische woorden zegt: “Bring my love to Poland’.
We zagen Driel gebukt gaan onder het Duitse verzet en weer opstaan om als een achter ‘hun Polen’ te staan als zij de schuld in de schoenen geschoven krijgen van het mislukken van operatie Market Garden. Het kleine Driel werd groot in haar daden door de uiteindelijke rehabilitatie in december 2005 van generaal-majoor Sosabowski en zijn mannen. De musical heeft op ons allen grote indruk gemaakt.

Op zaterdag 14 mei vierden we de 130ste geboortedag van generaal Stanisław Sosabowski.
De generaal werd geboren op 8 mei 1892 in Stanisławow, nu deel van Oekraine, en was commandant van de 1e Poolse Onafhankelijke Parachutistenbrigade. Hij leidde in september 1944 zijn parachutisten naar Driel waar hun steun cruciaal was voor de troepen op de noordoever van de Rijn. Door middel van een kranslegging bij de buste van Generaal Sosabowski en toespraken van de dhr. Piotr Samerek van de Poolse Ambassade en dhr. Wijnte Hol, wethouder gemeente Overbetuwe, is zijn geboortedag herdacht. Niet alleen hij, maar ook Generaal Anders en Generaal Maczek zijn in 1892 geboren. Stuk voor stuk helden en bevelhebbers van Poolse eenheden die vochten voor de bevrijding van West-Europa tijdens de tweede wereldoorlog. Na afloop van de kranslegging bij de buste traden vele aanwezige scholieren en wandelaars in de voetsporen van de 1e Poolse Onafhankelijke
Parachutistenbrigade door de pas gerealiseerde wandeling ‘De Polen van Driel’ te lopen. Deze zes kilometer lange wandelroute leidt langs de belangrijkste markante punten in Driel.
Na de herdenking bij de buste van Sosabowski werd in het informatiecentrum door voorzitter Arno Baltussen aandacht besteed aan een drietal afgeronde projecten waarvoor in 2018 subsidie werd verleend via het project Gelderland Herdenkt. Dit de betrof de projecten;

– De restauratie van het glas in loodraam dat in 1947 door de leden van de 1ste Poolse Onafhankelijke Parachutistenbrigade aan de toen voorlopige jongensschool is geschonken.
– Een presentatie over de bijdrage van Poolse eenheden aan de bevrijding van Nederland gepresenteerd op doeken welke tot oktober staan opgesteld rondom het monument op het Polenplein in Driel.
Het derde project ‘Beeldschermen ooggetuigen verslagen’ is op 14 mei in gebruik genomen door wethouder Wijnte Hol van de gemeente Overbetuwe en Piotr Samerek van de Poolse ambassade. Door het indrukken van de startschakelaar werd het eerste beeldscherm geactiveerd. Onder de vele aanwezigen waren ook Mevrouw Johanna Braakman (92) en mevrouw Gerritsen-Martens (93) die beide hun ervaringen tijdens de gevechtshandelingen in Driel 1944 hebben verteld. Het door hun gegeven interview konden ze voor het eerst bewonderen op het scherm. Op de videoschermen kunnen bezoekers ook interviews bekijken met veteranen van de 1e Poolse Onafhankelijke Parachutistenbrigade.
Door middel van een keuzemenu zijn de interviews beschikbaar in het Pools, Engels en Nederlands.
Promo film Poolse sporen in Driel
In samenwerking met de Poolse ambassade is in april een korte documentaire gemaakt genaamd ‘Poolse sporen in Driel’ gedurende zes minuten wordt uiteengezet hoe Driel voor altijd verbonden zal zijn met Polen. Onze bestuursleden en een vertegenwoordiger van de lokale voetbalvereniging vertellen het verhaal van de Polen van Driel voor de camera die opgesteld stond in het informatiecentrum.
Kijkt u zelf naar het resultaat van deze filmdag op https://bit.ly/3V9giWU

 Na Covid periode wordt het Informatiecentrum (IC) weer goed bezocht
Vanaf mei zijn de bezoeken aan het IC weer toegenomen. Bezoekers uit diverse landen hebben hun reactie in het gastenboek achtergelaten. Begin juni bezocht hoofdcommissaris Paul van Musscher van de politie in Den Haag, samen met de provinciaal commandant van de politie in de regio Krakau Michal Ledzion, het IC en legden zij een krans bij het monument.
Op uitnodiging van Defensie Attache Dariusz Poczekalewicz van de Poolse ambassade, hebbenop 27 juni defensieattaches uit 15 NAVO-landen het IC bezocht. De stichting heeft daarbij een korte presentatie verzorgd waarna alle deelnemers de Polentocht hebben gelopen.

Voetbalwedstrijd Poolse 6e brigade tegen eerste elftal RKSV Driel 14 september
Op woensdag 14 september stond er een bijzondere wedstrijd bij RKSV Driel op het programma. Het 1e elftal van RKSV Driel speelde tegen een afvaardiging van de Poolse Brigade in het kader van de Airborne-herdenkingen. Deze wedstrijd zou al in 2020 gespeeld worden vanwege het jubileum van RKSV Driel, maar werd door corona uitgesteld. Dit jaar kwam het ervan.
RKSV Driel bleek veel te sterk voor de militairen. Uitslag 8-3 in het voordeel van RKSV Driel. Het smaakte wel naar een vervolg. De bedoeling is om volgend jaar elkaar weer op het voetbalveld te treffen.

Pools concert van Promyki 15 september 2022
Op donderdagavond 15 september gaf muziekgroep Promyki Krakowa in het kader van de Blije Kerk concerten een concert in de R.K. Kerk in Driel.Onder leiding van Roma Krzemień liet Promyki de ongeveer 200 bezoekers genieten van hartverwarmende muziek: van klassiek tot polka’s en mazurka’s. Daarnaast ook van krachtige soldatenliederen, die de parachutisten gekend moeten hebben. Door de corona-perikelen was het Promykiensemble nu kleiner dan gewoonlijk. Het ensemble werd verrijkt met twee bijzondere solisten; gitarist Kornel Klamut, die van Johann Kaspar Mertz Elegy speelde. En de virtuoze Marcin Bolisęga speelde op accordeon een fuga van Bach en een Italiaanse polka. De beelden van de parachutistenbrigade en hun generaal Stanislaw Sosabowski kwamen bij ieder voor ogen bij het spelen van de The Sosabowski Men van Joop van Dijk. De bezoekers zongen tenslotte ook mee met het Market Gardenlied: A bridge to the future; kenmerkend voor de warme sfeer van het concert.
Het concert terugkijken kan via de link https://bit.ly/3BSEDJO

 Herdenking 2022 zaterdag 17 september
Op zaterdag 17 september was de jaarlijkse Polenherdenking. Gelukkig weer als vanouds met gasten uit het binnen- en buitenland. Toch was het anders dan anders. Er zijn geen veteranen meer aanwezig. De nog levenden hebben zo’n hoge leeftijd bereikt dat de lange reis naar Driel niet meer verantwoord is. Het is voor ons als bestuur zoeken naar een nieuwe vorm van herdenken, waarbij we de aanwezigheid van kinderen en kleinkinderen van de veteranen meer willen vergroten. De herdenking is terug te kijken via de link https://bit.ly/3WCuZ5M
Na de herdenking was er een Poolse Picknick op het grasveld naast de R.K.- kerk. De 6^e brigade, Poolse Ambassade en de Gemeente Over Betuwe trakteerden de aanwezigen op soep, tulpenbollen en een borrel.

Wereldkampioenschap Volleybal dames
De gemeente Overbetuwe was in september de host van het Poolse damesteam. In samenwerking met de volleybalverenigingen in onze gemeente zijn er gedurende week van 19 september leuke activiteiten georganiseerd. Op woensdag ochtend 21 september werd het Poolse damesteam welkom geheten in Driel en ontvangen door Wethouder Wijnte Hol en de voorzitter van de stichting Driel-Polen Arno Baltussen. In een korte presentatie in het informatiecentrum is de belangrijke rol uitgelegd die de Polen speelden tijdens operatie Market Garden in de Tweede Wereldoorlog. Na afloop was er voor elke speelster een presentje in de vorm van een mand gevuld met twee Elstar appels, een Airborne Driel vlag en wat promotiemateriaal. Op vrijdagavond 23 september heeft een groot aantal vrijwilligers genoten van de wedstrijd tussen de dames uit Polen en Kroatie in een kolkend stadion Gelredome in Arnhem. De winst was voor de Poolse dames!

Vertoning film “Warsaw Uprising”
Op vrijdagavond 7 oktober organiseerde onze stichting samen met de portal Polen in Beeld, de eerste vertoning van de film “Warsaw Uprising” in Nederland. De film vertelt een in Nederland nagenoeg onbekend verhaal over een belangrijk moment uit de Tweede Wereld oorlog. Tijdens de inleiding werd uitgelegd hoe de geopolitiek Polen vanaf dag een van de Tweede Wereldoorlog, 1 september 1939, in de tang neemt. De lezing rondde af met de link met de lokale geschiedenis. Generaal Sosabowski leidde zijn parachutisten op om via de lucht direct vervoerd te kunnen worden naar Polen om daar te strijden voor de eigen vrijheid. De film toont historische beelden van de opstand in Warschau. De opstand begon op 1 augustus 1944 als onderdeel van een landelijke opstand. Gedurende 63 dagen, tot 2 oktober 1944 verzetten de opstandelingen zich tegen Duitse en Duits geleide troepen.Zoals een bezoeker zei: “Ik was verrast over de lezing. Zo’n helder overzicht was een goede inleiding waardoor je de film beter snapt.”Het plan is om in 2023 een herhaling van deze avond te organiseren. U wordt via de mail en natuurlijk onze website tijdig geinformeerd.

Lezing over Generaal Stanisław Sosabowski, door achterkleinzoon professor Hal Sosabowski.
In samenwerking met het Airborne Museum, de Poolse Ambassade en onze stichting zijn van 9 -11 december j.l. drie lezingen gegeven door professor Hal Sosabowski.
Hal is een achterkleinzoon van generaal Stanisław Sosabowski en vertelde als ambassadeur van de familie het verhaal van zijn overgrootvader. In deze lezingen nam hij de aanwezigen mee in het leven van de generaal, het opereren van de Poolse Parachutistenbrigade en hun aandeel in Operatie Market Garden.
Daarbij gaat veel aandacht uit naar de oprichting van de brigade en de opleiding in Schotland. Ook de naoorlogse jaren en het eerherstel van de Polen worden behandeld.
Hal vertelde ook het verhaal van zijn grootvader, de zoon van de generaal, dokter Stan Sosabowski, die eveneens een opmerkelijke militaire carriere had en gewond raakte gedurende de “Warsaw Uprising”. Dit alles vanuit een uniek familieperspectief, waardoor persoonlijke foto’s en opmerkelijke anekdotes de revue passeerden.

Voortgang Digitalisering archief
Uit eerdere nieuwbrieven bent u al bekend met ons project waarin we het archief van de stichting digitaliseren. Afgelopen voorjaar hebben we een eerste stap gezet en verschillende documenten gedigitaliseerd met vrijwilligers en enkele scholieren. Dit hebben we geevalueerd en ook hebben we nog advies ingewonnen bij een archivaris. Hij gaf het advies om in het archief twee soorten documenten te onderscheiden:
– De daadwerkelijke stichtingsstukken die een goed beeld geven van de activiteiten van de stichting over de jaren heen.
– Andere documenten die historisch relevant zijn en ondersteunend zijn aan de beeldvorming over de stichting, de werkzaamheden en natuurlijk onze Poolse bevrijders Ook is het advies om heel kritisch te kijken wat daadwerkelijk behouden moet blijven. Op basis daarvan willen we onze werkwijze aanpassen, bijvoorbeeld door al het materiaal hierop te sorteren. Na de jaarwisseling gaan we hier dan ook mee verder.

Poolse onderscheiding Pro-Patria ‘Opstaan voor de vrijheid is elke dag weer actueel’
In 2018 is door de President van Polen aan generaal Sosabowski postuum de White Eagle toegekend. Hal Sosabowski heeft destijds in aanwezigheid van 3 van zijn kinderen en neef Jeremy Sosabowski deze hoge onderscheiding in ontvangst genomen.
Order of the White Eagle (Poland) meer info via de link https://bit.ly/3HOh8W5

Generaal Sosabowski ontvangt postuum de hoogste Poolse onderscheiding – meer info via de link https://bit.ly/3v98utA
De familie Sosabowski heeft eerder dit jaar besloten om de White Eagle in bruikleen te geven aan het museum van 6 Airborne Brigade in Krakau. De officiele overhandiging heeft vrijdag 16 december in het museum op het terrein van 6 Airborne Brigade in Krakau plaatsgevonden.
Tevens is de Bronzen Leeuw die de familie in bezit had ook aan het museum uitgeleend.Beide onderscheidingen benadrukken de verbintenis tussen 6 Airborne Brigade en hun beschermheer Generaal Sosabowski.
De Stichting Driel-Polen was uitgenodigd hierbij aanwezig te zijn.
Aansluitend aan de overhandiging is op initiatief van de Commandant van 6 Airborne Brigade, Colonel M. Strzelecki, aan de Stichting Driel-Polen een onderscheiding toegekend. Colonel Strzelecki, commandant van 6 Airborne Brigade sinds juli 2022, woonde dit jaar voor de eerste keer de herdenking in Driel bij. Hij was onder de indruk van de vele kenmerken, o.a. de kleuren van de het tenue van de lokale voetbalclub in de kleuren van de Poolse vlag, van de relatie die Driel heeft met Polen.

Pro Patria Medal (Poland) – meer info via de link https://bit.ly/3hLeXYH
De onderscheiding “Pro-Patria” is uitgereikt door minister J.J. Kasprzyk, hoofd van het bureau voor Oorlog Veteranen en Slachtoffers van onderdrukking (Head of the Office for War Veterans and Victims of Oppression) aan de voorzitter van Stichting Driel-Polen, Arno Baltussen. In zijn dankwoord benadrukte hij dat deze onderscheiding niet allen een erkenning is voor het werk van de stichting maar ook voor alle vrijwilligers die jaarlijks de stichting ondersteunen.

Vooruitblik 2023
De herdenking in Driel staat gepland voor zaterdag 16 september 2023 om 15.00 uur.
Wij wensen u Prettige Kerstdagen en een voorspoedig en bovenal gezond 2023 toe!

December 2022 Stichting Driel-Polen