Openingswoord van de voorzitter van de Stichting Driel-Polen
de heer A.J.M. Baltussen
tijdens de 75e Herdenking van de bijdrage van de 1ste Poolse
Onafhankelijke Parachutistenbrigade aan Operatie Market Garden
Driel, 21 september 2019
Your Royal Highness,
Excellencies,
Dear Polish & British Veterans,
Members of the Sosabowski family,
Ladies and gentlemen
On behalf of the Driel-Polen Foundation I would like to welcome you all to this commemoration, where we give special attention to the contribution of the 1st Polish Independent Parachute Brigade to Market Garden – 75 years ago.
Mr Kubinski, Mr Staszkiewicz and Mr Cisek a special welcome to you. For you Mr. Cisek it is very special since you returned for the first time since 1944.
Also a special welcome to the British veterans.
I will continue my introduction in Dutch
A translation of my text in Polish and English is included in your program.
Dames en heren, jongens en meisjes
Op 23 augustus 1939 tekenden nazi-Duitsland en de Sovjet-Unie een niet-aanvalsverdrag. Hierin regelden beide landen de verdeling van Oost-Europa en de deling van Polen.
Hitler was hiermee verzekerd van Stalins steun bij de Duitse inval van Polen op 1 september 1939, waarmee de Tweede Wereldoorlog begon. De Sovjet-Unie viel op 17 september vervolgens vanaf de andere kant aan. Voor het einde van september 1939 was Polen opgedeeld. Een derde stuk Polen, het Generale Gouvernement in het midden, kwam ook onder het bewind van Duitsland.
De 3 veteranen vanmiddag hier aanwezig zijn slachtoffer geworden van de tragedie die geheel Polen in september 1939 moest doorstaan.
Bijna een miljoen Polen werden gedeporteerd naar de Sovjet-Unie.
Waaronder Tad Cisek en Konstanty Staszkiewicz en hun families die destijds in het oosten van Polen woonden.
In de toespraken van Minister Bijleveld en Burgemeester Hoytink worden hun ervaringen weergegeven.
Henryk Kubinski woonde in het westen van Polen en ook de bezetter daar deporteerde Polen om ze als dwangarbeider in Duitsland in te zetten.
Veel van deze Polen in zowel het oosten als westen ontsnapten en kwamen in de geallieerde legers terecht.
Henryk Kubinski was als 15-jarige vanaf mei 1940 tot en met november 1943 gedwongen dwangarbeid op een Duitse boerderij te verrichten. Eind november 1943 sloot hij zich noodgedwongen aan bij de Wehrmacht en werd gestationeerd nabij de Frans-Belgische grens.
In augustus 1944 kwam de kans waar Kubinski en vijf andere Polen op hadden gewacht: zij lieten zich bewust krijgsgevangen nemen door Engelse militairen. Daarmee kwam hun oorlog als Duitse soldaat tot een einde.
Na een week in krijgsgevangenschap boden zij zich aan als vrijwilliger bij de Poolse troepen. Hiermee ving hun oorlog als geallieerde soldaat aan! Henryk Kubinski arriveerde te laat om de training in Schotland tijdig te doorlopen en te kunnen worden ingezet als parachutist bij Driel. Als onderdeel van het bezettingsleger bezocht hij tussen mei 1945 en eind 1947 verschillende keren Driel.
Het ultieme doel van de Poolse regering in ballingschap en de Poolse troepen was de bevrijding van Polen.
In totaal hebben 250.000 tot 300.000 Poolse militairen deelgenomen aan de bevrijding van West-Europa.
Niet in 1945 maar pas in 1989 kreeg Polen de mogelijkheid zich los te rukken uit de macht van de Sovjet-Unie.
In Driel blijven wij de Polen dankbaar voor hun bijdrage aan de bevrijding van ons land.
Jongens en meisjes
Tegenover jullie op het plein zitten de Poolse veteranen. In vorige jaren ben ik bij jullie op school geweest om wat over de geschiedenis en het herdenken te vertellen.
Ik heb toen verteld over de lange reizen die velen van de Poolse veteranen hebben moeten maken om uiteindelijk in september 1944 hier bij Driel gedropt te worden. In veel gevallen konden zij na de oorlog niet meer naar hun land en families terug. Net zoals er nu op de wereld veel vluchtelingen zijn. Voor hen bestond toen ook geen vrije samenleving.
Probeer tijdens de herdenking je eens voor te stellen wat dit voor jou zou betekenen en wat een vrije samenleving voor jullie betekent.
Voor ons allemaal – maar zeker voor deze veteranen – is het heel speciaal dat jullie vanmiddag 2 liedjes in het Pools zingen. Bijzonder is ook dat jullie daarbij begeleid worden door leeftijdsgenoten uit Polen.
Veel succes dadelijk!!
Royal Highness, Excellenties, dames en heren,
Sinds enkele jaren helpt een jongere van de Airborne International Youth Conference ons bij met het voorlezen van de Poolse teksten.
Dit jaar leest Katarzyna Serafin de Poolse teksten voor.
Het jeugdkoor, begeleid door het orkest met leeftijdsgenoten uit Krakau − Promyki Krakowa − zal nu voor ons zingen in het Pools ”Rozkwitały pąki białych róż” dat vertaald kan worden als “De knoppen van witte rozen gingen open”