Op 1 april j.l. is de fototentoonstelling, die in 1994 door Cora Baltussen is aangeschaft, overgedragen aan het Poolse Leger Museum in Warschau. Daarmee is de wens van Cora Baltussen gerealiseerd.

Toespraak bij overhandiging tentoonstelling door Stichting Driel-Polen aan het Polish Army Museum
Warschau, 1 april 2015
Arno Baltussen

Excellenties; Mevrouw Hennis-Plasschaert – de heer Siemoniak – de heer Bekkers – generaal Joks …….
Professor Wawer
Dames en heren

Op 21 september 1944 kwam Cora Baltussen, een tante van mij, direct na de landing van de manschappen van de 1ste Poolse Onafhankelijke Parachutistenbrigade bij Driel in contact met generaal Sosabowski en zijn adjudant Dyrda. Gedurende de 6 dagen die volgden was zij als verpleegster actief en had regelmatig contact met de strijdende maar vooral de gewonde Polen.
Toen zij in het najaar van 1945 terugkeerde naar Driel, kwam zij net als andere teruggekeerde dorpsgenoten in contact met manschappen van de Poolse brigade die een bezoek brachten aan Driel om een eerbetoon te brengen aan hun omgekomen kameraden. Zij waren op dat moment onderdeel van het bezettingsleger en net over de grens in Duitsland gelegerd.
In de documentaire “God Bless Montgomery” vertelt zij onder andere over de contacten met de gewonde Poolse manschappen. Zij geeft aan hoezeer dit haar leven heeft beïnvloed en hoe een stervende Pool haar zegt: “Bring my love to Poland, to my country, to my family please. God bless Poland”
Het is o.a. deze zin die haar maatschappelijke bewogenheid stimuleert om gedurende haar verdere leven met generaal Sosabowski en zijn brigade in contact te blijven. Zodra zij kennis krijgt van het onrecht dat hen direct na de oorlog werd aangedaan onderneemt zij diverse stappen om te trachten dit
te corrigeren.
Het is ook daarom dat zij later door de veteranen “de moeder van de brigade” wordt genoemd.

In 1946 richtte zij samen met haar broer Albert en hoofden van de plaatselijke scholen het Comité Driel-Polen op. Vanaf dat moment was zij zeer actief om de banden tussen generaal Sosabowski en zijn manschappen en de bevolking van Driel in stand te houden.
Zo onderhield zij contacten met generaal Sosabowski en tijdens haar reizen in de periode 1950 – 1960 naar Engeland en Amerika bezocht zij bijeenkomsten van verenigingen van voormalige leden van de brigade die niet naar hun vaderland konden terugkeren.
Ook correspondeerde zij vanaf de jaren 70 met enkele van de naar Polen teruggekeerde manschappen. In eerste instantie met de heer Dyrda, de voormalige adjudant van generaal Sosabowski, maar later ook met anderen.
Zo gebeurde het dat zij in het begin van de 90-er jaren, zij was inmiddels 80 jaar, hoorde van een foto-tentoonstelling die in Polen was samengesteld door de heer Stefan Bałuk. Hij is lid geweest van de brigade en ingezet bij de Cichociemni, parachutisten die gedurende WO2 geheime acties ondernamen in bezet Polen.
Uit de contacten en correspondentie met leden van de brigade in Polen was het Cora duidelijk geworden dat het verhaal van generaal Sosabowski en zijn brigade in Polen nauwelijks bekend was.
Na enig beraad en met ondersteuning van aangetrokken fondsen schafte zij in 1994 de foto-tentoonstelling aan met het doel deze weer naar Polen terug te brengen en zo het verhaal van generaal Sosabowski en zijn brigade over Polen te verspreiden.
Haar contacten over dit idee waren met name met manschappen van de brigade die inmiddels ook een respectabele leeftijd hadden bereikt. Zo schreef een van hen “I am only too concious of the fact that we are getting older”.
Zo gebeurde het dat zij door haar overlijden helaas dit initiatief niet zelf heeft kunnen afronden.

Deze foto-tentoonstelling was uiteraard onderdeel van het archief van de Stichting Driel-Polen en het idee erachter was ons bestuur bekend. De wens van Cora was duidelijk. De foto-tentoonstelling moest uiteindelijk een bestemming krijgen in Polen.
In contacten met de Poolse Ambassade in Nederland bleek dat het wenselijk was om de teksten aan het huidige taalgebruik in Polen aan te passen. In 2013 is dit door de Poolse Ambassade opgepakt en een jaar later afgerond. Wij zijn hen zeer dankbaar voor het verbeteren van de teksten en het aanpassen van de panelen aan de normen van de huidige tijd.
De aanwezigheid van Professor Wawer en zijn team bij de herdenking in september 2014 in Driel was voor ons een mooie gelegenheid om de foto-tentoonstelling en het doel daarachter onder de aandacht te brengen. Zij waren enthousiast en bereid om deze in hun collectie op te nemen en ook de wens van Cora tot uitvoering te brengen. Namelijk het verspreiden van deze foto-tentoonstelling over heel Polen. Zij hebben toegezegd hun netwerk hiervoor in te zetten.
Twee van de panelen zijn hier vandaag tentoongesteld.

Als bestuur van de Stichting Driel-Polen zijn wij zeer blij dat wij met de overdracht van deze foto-tentoonstelling aan het Polish Army Museum de wens van Cora alsnog in vervulling kunnen laten gaan.
De originele versie van de foto-tentoonstelling krijgt ook een goede bestemming. Deze zullen wij dadelijk symbolisch overhandigen aan de commandant van de 6e Airborne Divisie om op te nemen in de collectie van het museum van de divisie op het kazerneterrein in Krakau.

Toen professor Wawer in september vorig jaar Driel en omgeving bezocht heeft hij uiteraard ook het Airborne museum in Oosterbeek bezocht. Bij de opening van de tentoonstelling van het door zijn museum uitgeleende uniform van generaal Sosabowski viel zijn oog op de Bronzen Leeuw die daar tentoongesteld is en door de familie Sosabowski in bruikleen is afgestaan. Hij vroeg zich af hoe zijn museum een kopie van de Bronzen Leeuw zou kunnen verkrijgen en bij terugkeer het uniform te voorzien van deze postuum verstrekte onderscheiding.
Welnu, door de bereidwillige medewerking van de Kanselarij der Nederlandse Orden kunnen wij uw wens invullen. Een kopie van de Bronzen Leeuw en de bijbehorende oorkonde kan ik u bij deze dan ook overhandigen.