Toespraak minister-president Dick Schoof tijdens de 80ste Herdenking van de bijdrage van de 1ste Poolse Onafhankelijke Parachutistenbrigade aan Operatie Market Garden
Driel, 21 september 2024

Minister Parell, Excellenties, Mijnheer Baltussen, Veteranen – oud-strijders, Dames en heren,

De Britse schrijver H.G. Wells schreef ooit: ‘The truly brave man is not the man who does not feel fear, but the man who overcomes it.’
Dus een held is niet iemand die geen vrees voelt, maar die angst overwint.
Ik denk dat dit waar is.
Weinig mensen zijn zonder angst.
En zeker in een oorlogssituatie, als leven en dood heel dicht bij elkaar komen.
Het kan niet anders of de dappere militairen van de Eerste Poolse Onafhankelijke Parachutistenbrigade hebben die angst gevoeld, toen zij op 21 september 1944 uit het vliegtuig sprongen.
Maar als helden hebben zij die overwonnen, om te vechten voor onze vrijheid.
De vrijheid die wij nu al tachtig jaar kennen.
En die we moeten koesteren en beschermen.

Vandaag herdenken wij al die Poolse en andere geallieerde militairen die in die dagen rond de Slag om Arnhem het hoogste offer brachten.
We eren hun nagedachtenis.
En we betuigen, hier in Driel, onze speciale dank aan alle manschappen die onder leiding van generaal-majoor Sosabowski hun leven in de waagschaal stelden – voor mensen die zij niet kenden in een land dat niet het hunne was.
Onbaatzuchtiger handelen is nauwelijks denkbaar.
Het is dan ook eenvoudigweg een daad van historische rechtvaardigheid dat de Brigade daarvoor in 2006 de Militaire Willemsorde is toegekend.

Laten wij vandaag hun voorbeeld als een opdracht beschouwen.
De opdracht om in het hier nu pal te staan voor de vrijheid en de waarden die tachtig jaar geleden met zoveel overgave en vastberadenheid zijn bevochten.
Voor generaties daarna is ‘oorlog’ lange tijd een woord van ver weg geweest.
Een woord van vroeger.
Iets uit een voltooid verleden tijd.
Althans, dat hebben we onszelf en elkaar lang kunnen vertellen.

Maar sinds de Russische inval in Oekraïne weten we beter.
Geweld, terreur en ja, ook oorlog – ineens is het allemaal weer heel dichtbij.
Zoals mijn collega van Defensie Ruben Brekelmans, hier ook aanwezig, het kort geleden zo treffend zei: ‘Het is geen oorlog, maar ook geen vrede.’
Dat is de situatie waarin we sinds de Russische inval in Oekraïne zitten.

In Polen, het land van een van onze bevrijders, wordt dat nog directer gevoeld dan hier.
Daarom is het zo belangrijk dat Polen, Nederland en andere landen elkaar vasthouden en steunen, in de NAVO en Europa.
Daarom is het zo belangrijk dat we één lijn trekken tegen agressie en onrechtstatelijkheid.
En dat we daarin onverzettelijk en onvermoeibaar zijn.
Het moet.
Het moet, omdat het alternatief ondenkbaar is.

Dames en heren, een betere manier om in het hier en nu eer te doen aan de helden van toen, is er niet.
Zij stonden pal voor onze vrijheid.
En wij moeten hetzelfde doen voor hen die na ons komen.
In dankbare herinnering aan iedereen die eraan heeft bijgedragen, dat wij hier vandaag in vrijheid kunnen herdenken.

Dank u wel.